5/ Sâu bệnh và biện pháp phòng trừ:
a/ Bệnh nứt thân xì mủ:
Bệnh hại cây có múi biểu hiện triệu chứng ở 2 dạng:
Chảy nhựa ở thân cành và thối ở quả. Trên thân cành vỏ bị nứt nẻ, ở đó có nhựa chảy ra, vết bệnh xâm nhập vào tới phần gỗ sau đó vỏ bị chết. Vào giai đoạn ra hoa bệnh hại gây hiện tượng rụng hoa, rụng nụ, ở quả khi đã chín bệnh xâm nhập biểu hiện triệu chứng trên võ quả có các vết bệnh màu thâm nâu, đường kính có thể tới 2-2,5cm. Bị hại nặng vết bệnh ăn sâu vào tới lõi làm cho quả bị thối và rụng. Nguy hiểm hơn bệnh hại ở phần thân sát mặt đất làm cho cây thối gốc và chết.
Bệnh do nấm Phytophthora Citrophthora. Hiện tượng chảy nhựa trên cây có múi xảy ra quanh năm, bệnh thường phát triển chậm cây bị chết có biểu hiện vàng lá, khô cành, trường hợp bị nặng có thể chết cả cây. Bệnh phát triển mạnh vào mùa mưa, bào tử nấm phát tán, lây lan nhờ nước. Vào thời kỳ quả chín, bệnh thường phát sinh gây hại rất nhanh, đặc biệt là khi gặp điều kiện mưa nhiều, vườn cây quả rậm rạp kém thông thoáng. Bệnh hại quả cây có múi thường gặp nhất là ở cam, chanh.
Bệnh Nứt thân xì mủ trên cây có múi*Phòng trừ:
Cắt bỏ các cành bị bệnh nặng, cành to thân gốc thì cạo bỏ vỏ nơi bị bệnh sau đó dùng Boocđô đặc 10% để quét vào đó, dùng Ridomin hoà quét vào hoặc tưới gốc bằng thuốc Aliette.
Biện pháp phòng trừ bệnh do nấm Phytophthora:
Quy hoạch vườn trồng hợp lý và bố trí đất phù hợp cho từng loại cây trồng ( cải tạo xử lí đất).
Xây dựng hệ thống tưới tiêu hợp lí, mùa đông thoát nước, mùa hè đủ ẩm, nên tưới nhỏ giọt chứ không nên tưới tràn tạo điều kiện cho bênh lây lan.
1/ Công tác giống:
a/ Kiểm định cây giống trước khi trồng và xuất đi
b/ Nhân giống tại vườn nhà phải chọn những cây khỏe, phát triển tốt không bị sâu bệnh.
c/ Xử lí cây giống, dụng cụ trước khi trồng.
d/ Dùng giống kháng bệnh.
2/ Phân bón:
Bón cân đối NPK và tăng cường phân hữu cơ, đặc biệt là phân gà.
Phủ đất tăng cường chất hữu cơ, hạn chế thoát nước, tăng độ ẩm.
3/ Trồng cây trồng xen và cây che phủ.
4/ Trồng cây chắn gió nhằm hạn chế được bệnh lây lan
5/ Khoảng cánh tạo tán cho cây, có mái che hợp lý
6/ Thường xuyên tỉa bỏ những cành, trái bị mang bệnh, có biện pháp đối phó với côn trùng và kiến.
7/ Sử dụng nấm đối kháng: Trichoderma.
8/ Dùng thuốc trừ nấm: Boocđô, Riđomin,Aliette
9/ Phun dầu khoáng:
Ngăn cản sự nảy mầm bào tử nấm
Hạn chế sự phát tán
Phá vỡ màng tế bào
Thay đổi tập tính của côn trùng: không đến để đẻ.
Gây ngạt: Dầu tràn vào lổ thở
Tác động lên trứng:
+ Làm rắn vỏ bọc ngoài ngăn cản trứng nở
+ Gây rối loạn cân bằng nước trong trứng
+ Làm đông nguyên sinh chất
+ Ngăn cản sự trao đổi khí
b/ Sâu vẽ bùa:
Sâu vẽ bùa gây hạiSâu non nở đục ngay vào dưới biểu bì lá và tiếp tục ăn thành đường ngoằn ngoèo như đường vẽ trên các lá bùa nên sâu có tên gọi là sâu vẽ bùa.
Sâu sống bên trong đường đục và ăn lớp tế bào nhu mô diệp lục. Sâu ăn tới đâu thường tiết phân tới đó, trên vết phân là 1 đường liên tục, giống như sợi chỉ chạy dài va lớn dần theo tuổi sâu.
Đặc điểm của sâu này là đường đục của một con sâu ngằn ngèo khắp mặt lá không bao giờ cắt ngang hoặc nhâp chung vào đường đục của những con khác sống trên cùng một lá. Sâu chỉ sống được trong điều kiện ẩm độ không khí cao, nhưng khi mưa to gió lớn lớp biểu bì trên đường đục bị rách sâu sẽ chết trong một thời gian ngắn. Khi lớn đẩy sức sâu thường đục dần ra mép phiến lá nhả tơ dệt kén, kéo bìa lá lại che kín tổ kén, cũng có lúc sâu hoá nhộng ngay giữa phiến lá, nhưng có khả năng kéo cả phiến lá che tổ kén.
Lá bị sâu vẽ bua tấn công sẽ quăn queo làm hạn chế rất lớn sự quang hợp, chồi non ngừng tăng trưởng. Nguy hại hơn là những vết thương do sâu đục trên bề mặt lá hoặc chồi sẽ tao điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.
Phòng trị: Phun phòng lúc chồi non mới nhú 2cm và phun lặp lại lúc 7-10 ngày bằng thuốc Padan 95SP, Fastac...nuôi kiến vàng
c/ Bọ xít xanh:
Mùa rét sâu trưởng thành trú ẩn ở tán lá hốc cây. Từ cuối tháng 2 đầu tháng 3 mới xuất hiện, bọ xít hoạt động mạnh vào buổi sáng, dùng vòi chích hút quả cam, bưởi... chỗ bị hại nổi u, chảy nhợ, hạt lép, trụ quả có vết nâu, quả khô, vị nhạt, rụng sớm ( trái non tỷ lệ rụng rất cao). Bọ xít non khi mới nở sống tập trung, chưa chích hút. Sau vài ngày mới tìm thức ăn và từ tuổi 2 thì sống phân tán hại quả. Mỗi năm bọ xít xanh sinh sản 4 lứa từ tháng 5 đến cuối tháng 10.
*Biện pháp phòng trừ:
- Bắt bọ xít: Đối với trưởng thành dùng vợt, đối với bọ xít non rung cành rơi xuống để tiêu diệt.
- Phun 1 số thuốc trừ nhóm chích hút như: Actara, Padan 95SP, Bassa 40EC, phun 2-3 lần, mỗi lần cách nhau 10-15 ngày.
d/ Ruồi vàng hại quả:
Vào buổi sáng ruồi xuất hiện, đi tìm thức ăn trên các quả chín. Ruồi thích ẩn trong tán lá rậm rạp khi có động bay rất nhanh để lẫn tránh. Khi quả chín ruồi đẻ trứng vào vỏ qủa. Sau 2-4 ngày dòi nở và chui sâu vào trong phần múi của quả để ăn cho tới khi đẩy sức dòi chui ra ngoài quả cong lưng búng bật đi xa để rơi xuống đất hoá nhông ở độ sâu 1-2cm. Sâu non phát triển từ 8-18 ngày, nhộng : 9-10 ngày, ruồi vũ hoá chui lên và tiếp tục gây hại.
*Biện pháp phòng trừ:
- Rắc Tigicom, Basudin vào đất dưới tán cây (100gam/ cây) xới xáo để diệt nhộng. Tiến hành khi có quả bị hại
- Thu hái, nhặt quả bị hại đem đốt hoặc chôn sâu.
- Xử lí một số thuốc trừ ruồi, bẫy bả chua ngọt.
e/ Sâu đục thân, đục cành:
Sâu đục thân, thuộc họ xén tóc, trưởng thành râu dài mình thon, dài 25-35mm, bề ngang 4-7mm màu xanh sẩm, ngực và bụng phủ lớp lông tơ màu ánh bạc. Con đực nhỏ hơn râu dài và bụng có 6 đốt, con cái to hơn nhưng bụng có 5 đốt. Sâu non màu trắng ngà, thẳng, có các đốt rõ nét, đầu to và có bộ răng rất to, cứng khi đẩy sức dài 30mm, nhộng dài 27mm khi gần hoá trưởng thành có màu xanh.
Trưởng thành xuất hiện ở giữa tháng 4 đến tháng 6, giao phối đẻ trứng ở các nách lá và các ngọn cành tăm. Càng lớn sâu non đục càng sâu về phía các cành to cho tới khi đục tới thân thì đục ra vỏ để hoá nhộng. Sau khi vũ hoá xén tóc ( trưởng thành) chui ra ngoài. Mỗi năm trên 1 cây có thể có hàng chục con sâu non cùng phá hại.
Đầu mùa hè, trưởng thành đẻ trứng, sâu non phát triển tới cuối xuân sang năm.
Vòng đời của sâu đục cành:
Trứng (8-9 ngày) – Sâu non (10-12 ngày)- Nhộng (1-2 ngày)- Ngài (20-25 ngày).
Phòng trừ:
Thường xuyên thăm vườn tỉa bỏ những cành bị hại tập trung và tiêu huỷ, dùng thuốc BVTV nhét vào lỗ đục sau đó dùng cây khô nêm vào lỗ, để thuốc không phát tán ra ngoài.
g/ Ngài chích hút:
**Biện pháp phòng trừ:
-Điều tra quan sát khi trái bắt đầu vào giai đoạn gần chín đến khi chín.
-Thu gom và loại bỏ ra khỏi vườn những trái chín( đã bị thối) rụng trong vườn vì đây là nguồn hấp dẫn ngài đục trái đến vườn.
- Dùng vợt bắt và giết thành trùng vào ban đêm, trong khoảng từ 18-22 giờ..
-Sử dụng bả có tẩm thuốc trừ sâu.
-Bao trái khi trái vào giai đoạn chín sáp.